We onderscheiden tussen samenwerkende gemeentes en samenwerkingsgemeentes.
Wat wordt bedoeld met een samenwerkingsgemeente?
Een samenwerkingsgemeente is een gemeente
die bestaat uit twee of meer kerken van verschillende kerkverbanden
die plaatselijk functioneren als één gemeente
onder leiding van één kerkenraad.
In een beginfase is vaak nog herkenbaar (en wordt het ook zo beleefd) dat er twee gemeentedelen zijn die samengevoegd zijn. In de loop van de jaren groeit zo’n gemeente tot een eenheid waarbinnen het onderscheid nauwelijks meer gevoeld of zelfs geweten wordt.
Oudere en nieuwe samenwerkingsgemeentes
Sommige samenwerkingsgemeentes NGK-CGK bestaan al lang, o.a. in een aantal jonge plaatsen (Lelystad, Almere). Die gemeentes zijn vaak vanaf het begin al zo gegroeid.
Later zijn vooral samenwerkingsgemeentes gevormd vanuit gemeentes die al langer bestaan. Meestal zijn het combinaties van twee gemeentes (NGK-CGK, GKv-CGK of NGK-GKv), maar er zijn ook combinaties van CGK, NGK en GKv, vaak ‘3-GK’ genoemd. De eerste was die in Deventer. De Kruispunt-gemeente in Amersfoort Vathorst is een CGK-NGK-PKN-gemeente.
Samenwerkingsovereenkomst
De vorming van een samenwerkingsgemeente wordt formeel vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Deze overeenkomst vormt, samen met de kerkordes van de kerkverbanden, het statuut van de gemeente (conform Burgerlijk Wetboek 2:2). Het is daarom niet alleen binnen-kerkelijk maar ook naar de overheid toe van belang dat er een goede overeenkomst is.
Model Samenwerkingsovereenkomst
Binnen DOE is in 2010 een model ontwikkeld dat door besluitvorming op synodes en Landelijke Vergadering een formele status kreeg.
Omdat ontwikkelingen niet stil gestaan hebben, is in 2017 een nieuw model ontworpen. Ervaringen en inzichten zijn hierin samengebracht. Inmiddels is dat model door de synodes en LV van GKv, CGK en NGK aanvaard.
De GS 2019 van de CGK bracht wel een aantal wijzigingen aan.
Klik hier voor Model SWO – versie 2 met aanpassing CGK-synode
Er is ook een aangepaste versie van het model samenwerkingsovereenkomst i.v.m. de hereniging van GKv en NGK.
Bijzondere positie samenwerkingsgemeente
Zorgvuldige formuleringen in een samenwerkingsovereenkomst zijn ook van belang vanwege de bijzondere positie van een samenwerkingsgemeente in de Nederlandse samenleving.
Daarover is binnen de DOE-groep materiaal ontwikkeld. Op de pagina ‘Samenwerkingsgemeente en Nederlands recht’ is hierover meer te te lezen, o.a. waarom het NIET nodig is om een samenwerkingsovereenkomst te laten vastleggen door een notaris.
Lees verder:
– de geldende kerkrechtelijke afspraken, geordend per kerkverband (CGK, NGK, GKv) >
– inhoudelijke handreiking bij enkele thema’s >
– Samenwerkingsgemeente en Nederlands recht >
– voorbeelden van plaatselijke documenten >
